Rüya yorumlama ve rüya tabiri
Uyanık olduğumuz zamanlarda beynimizi kontrol edebiliriz ve günlük hayatımızda da bu konrolü yapabildiğimiz derecede başarılı oluruz. Fakat uykuya daldığımız zaman beynimiz bizim kontrolümüzden çıkarak ve bizden bağımsız olarak çalışmaya başlar. Bu sırada geçmiş, şimdiki an ve geleceğe dair bizi etkileyen bütün unsurları değerlendirir. Bu sırada beynimiz en hızlı bilgisayarınkinden daha yüksek bir kapasiteyle çalışır; tecrübeler, bilgiler, vicdan azapları, üzüntü ve sevinçler, umut ve umutsuzluklar, problemler ve çözümler, hayaller ve iç hesaplaşmaları elden geçirir. Beynin bu karmaşık ve hızlı faaliyetlerinin birtakım şekiller, olaylar, sayılar, görüntüler, sesler ve semboller halinde canlandırılması da rüya görme olayına yol açar. Rüyalar ve rüya yorumları bütün dinler ve kültürlerde yeri olan, hem bilim adamlarının hem de din adamlarının açıklamaya çalıştığı fakat halen bütünüyle aydınlatılamamış olan konulardır.
Bazı rüyalarımızı hatırlar, bazılarını hatırlamayız. Kimi rüyalarımız bizi pek etkilemez, kimileri ise derin izler bırakır. Rüyalar sevinç, korku, panik, özlem giderme, ümit etme, ürkme, kafa karıştırma, huzur, huzursuzluk ve daha birçok duygulara sebep olarak insanları etkileyen olgulardır. Gördükleri rüyayı hatırlayan kişiler rüya tabiri kitaplarına veya web sitelerine bakarak, rüya yorumu yapabilen kişilerle görüşerek gördüklerine anlam vermeye, rüyalarının kendilerine bir mesaj olup olmadığını anlamaya çalışırlar. Rüyaların anlamı insanlık tarihi boyunca gelip gitmiş bütün milletler, bütün dinler ve kültürlerin ilgisini çekmiş, ‘neden rüya görüyoruz?’, ‘rüya nedir?’ ve ‘rüyalar ne demek ister?’ gibi sorulara cevap bulunmaya çalışılmıştır. Bazıları sıradan olan, etkileyici veya akılda kalıcı olmayan rüyalarımız kimi zaman da tuhaf, akıldışı, doğaya ve kişisel eğilimlerimize aykırı görüntülerle aklımızı karıştırıp huzurumuzu kaçırırlar. Rüya yorumları içeren kaynaklara ve rüya tabiri yapabilen kişilere gösterilen yoğun ilgi de bu durumun göstergelerinden biridir.
Rüya yorumları yapılırken bazı kriterlerin göz önünde bulundurulması gerekir. Rüyayı gören kişinin cinsiyeti ve yaşı; sosyal, ekonomik ve medeni durumuyla eğitim seviyesi, rüyanın nerede ve ne zaman görüldüğü, rüyada anahtar kelime bulunup bulunmadığı bu kriterlerin başlıcalarıdır. Bir rüya birçok olayı içerebilir; bu olaylar içindeki can alıcı noktanın tespit edilmesi önemlidir. Kur’an ve hadislerde de rüya konusu örneklerle anlatılmıştır. Hadislerde sahabenin gördüğü ve Hz. Muhammed’in yorumladığı rüyalardan söz edilmektedir. Peygamber rüyaları dışındaki hiçbir rüya bağlayıcı rüya değildir. Rüyalardan birtakım mesajlar almak, rüyalar aracılığıyla bazı doğruları öğrenmek söz konusu olabilir ama rüya ile amel etmek veya etmemek kişinin kendi tercihine kalmıştır. İslam inancına göre sosyal hayatı rüyalara göre düzenlemek doğru değildir.
Rüyalar ve rüya tabirleri konusu birçok bilinen psikiyatristin de titizlikle incelediği bir konudur. Bazı bilim adamları hastalarını gördüğü rüyaların işaret ettiği noktaları inceleyerek tedavi etme yoluna giderler. Rüyalarımız bazen içimize attığımız, kendimizden bile gizlediğimiz, ortaya sürmediğimiz ama bizi huzursuz eden ve bazı psikolojik rahatsızlıklara sebep olan olaylar konusunda ipuçları verebilirler. Bilim adamlarının rüya olayına bakışları çoğunlukla bu doğrultudadır. İslami rüya tabirleri ise bunu yapmak için gerekli şartlara sahip olan kişilerin rüyaları usulüne uygun bir şekilde yorumlamasıdır. İslam alimleri rüya yorumu konusunu dikkate almışlar ve bu konuda eserler vermişlerdir. İlmi yeterliliğe sahip ilim adamlarının çabalarıyla İslamda rüya yorumu ilmi gelişmiş ve bu konuda sınırların belirlenmesine çalışılmıştır.
Rüya yorumu konusunda önemli olan, dikkat edilmesi gereken iki husus vardır; rüya yorumcusu ve rüyayı gören kişi. Bir rüya tabircisi belli özelliklere sahip olması gereken bir kişidir. Yorumcu rüyalarda görülen şekillerin şahadet alemindeki karşılığının ne olduğunu bilmeli, Kur’anla hadislere ve diğer bilimlere aşina olmalıdır. Zeki ve takva sahibi bir insan olmalı, yapacağı yorumun rüyayı gören kişi üzerindeki muhtemel etkilerinin bilincinde olarak konuşmalıdır. Farklı din, mezhep ve kültürler; örf ve adetlerden yana bilgili olmalı, kendisine anlatılan rüyaları mümkün olduğu kadar hayra yormaya çalışmalıdır. İyi bir rüya yorumcusu rüyada görülen şeyin mahiyetini ve ne zaman görüldüğünü, rüyanın bir mesaj veya uyarıcı niteliği olup olmadığını, rüyasını anlatan kişinin inanç ve zihniyetini, hal ve tavırlarının dürüst mü yoksa sahte mi olduğunu iyi değerlendirebilmelidir. Peygamber rüyaları dışındaki hiçbir rüyanın bağlayıcı olmadığının bilincinde olarak rüya tabiri yapmalı, rüyasını yorumladığı kişiyi yanlışa yönlendirmemelidir.
Rüya sahibinin yorumlatacağı rüyanın sadık rüya (rüya-yı sadıka) özelliğinde olması gerekir. Rüya sahibi iyi hatırlamadığı karmaşık ve belirsiz rüyaları tabir ettirmemeye çalışmalı; kendisini kıskandığını veya iyi niyetli olmadığını düşündüğü insanlara düş yorumu yaptırmamalı, Rüya yorumlama ve rüya tabiri için ehil kişilere ve güvenilir kaynaklara başvurmalıdır.
Uyanık olduğumuz zamanlarda beynimizi kontrol edebiliriz ve günlük hayatımızda da bu konrolü yapabildiğimiz derecede başarılı oluruz. Fakat uykuya daldığımız zaman beynimiz bizim kontrolümüzden çıkarak ve bizden bağımsız olarak çalışmaya başlar. Bu sırada geçmiş, şimdiki an ve geleceğe dair bizi etkileyen bütün unsurları değerlendirir. Bu sırada beynimiz en hızlı bilgisayarınkinden daha yüksek bir kapasiteyle çalışır; tecrübeler, bilgiler, vicdan azapları, üzüntü ve sevinçler, umut ve umutsuzluklar, problemler ve çözümler, hayaller ve iç hesaplaşmaları elden geçirir. Beynin bu karmaşık ve hızlı faaliyetlerinin birtakım şekiller, olaylar, sayılar, görüntüler, sesler ve semboller halinde canlandırılması da rüya görme olayına yol açar. Rüyalar ve rüya yorumları bütün dinler ve kültürlerde yeri olan, hem bilim adamlarının hem de din adamlarının açıklamaya çalıştığı fakat halen bütünüyle aydınlatılamamış olan konulardır.
Bazı rüyalarımızı hatırlar, bazılarını hatırlamayız. Kimi rüyalarımız bizi pek etkilemez, kimileri ise derin izler bırakır. Rüyalar sevinç, korku, panik, özlem giderme, ümit etme, ürkme, kafa karıştırma, huzur, huzursuzluk ve daha birçok duygulara sebep olarak insanları etkileyen olgulardır. Gördükleri rüyayı hatırlayan kişiler rüya tabiri kitaplarına veya web sitelerine bakarak, rüya yorumu yapabilen kişilerle görüşerek gördüklerine anlam vermeye, rüyalarının kendilerine bir mesaj olup olmadığını anlamaya çalışırlar. Rüyaların anlamı insanlık tarihi boyunca gelip gitmiş bütün milletler, bütün dinler ve kültürlerin ilgisini çekmiş, ‘neden rüya görüyoruz?’, ‘rüya nedir?’ ve ‘rüyalar ne demek ister?’ gibi sorulara cevap bulunmaya çalışılmıştır. Bazıları sıradan olan, etkileyici veya akılda kalıcı olmayan rüyalarımız kimi zaman da tuhaf, akıldışı, doğaya ve kişisel eğilimlerimize aykırı görüntülerle aklımızı karıştırıp huzurumuzu kaçırırlar. Rüya yorumları içeren kaynaklara ve rüya tabiri yapabilen kişilere gösterilen yoğun ilgi de bu durumun göstergelerinden biridir.
Rüya yorumları yapılırken bazı kriterlerin göz önünde bulundurulması gerekir. Rüyayı gören kişinin cinsiyeti ve yaşı; sosyal, ekonomik ve medeni durumuyla eğitim seviyesi, rüyanın nerede ve ne zaman görüldüğü, rüyada anahtar kelime bulunup bulunmadığı bu kriterlerin başlıcalarıdır. Bir rüya birçok olayı içerebilir; bu olaylar içindeki can alıcı noktanın tespit edilmesi önemlidir. Kur’an ve hadislerde de rüya konusu örneklerle anlatılmıştır. Hadislerde sahabenin gördüğü ve Hz. Muhammed’in yorumladığı rüyalardan söz edilmektedir. Peygamber rüyaları dışındaki hiçbir rüya bağlayıcı rüya değildir. Rüyalardan birtakım mesajlar almak, rüyalar aracılığıyla bazı doğruları öğrenmek söz konusu olabilir ama rüya ile amel etmek veya etmemek kişinin kendi tercihine kalmıştır. İslam inancına göre sosyal hayatı rüyalara göre düzenlemek doğru değildir.
Rüyalar ve rüya tabirleri konusu birçok bilinen psikiyatristin de titizlikle incelediği bir konudur. Bazı bilim adamları hastalarını gördüğü rüyaların işaret ettiği noktaları inceleyerek tedavi etme yoluna giderler. Rüyalarımız bazen içimize attığımız, kendimizden bile gizlediğimiz, ortaya sürmediğimiz ama bizi huzursuz eden ve bazı psikolojik rahatsızlıklara sebep olan olaylar konusunda ipuçları verebilirler. Bilim adamlarının rüya olayına bakışları çoğunlukla bu doğrultudadır. İslami rüya tabirleri ise bunu yapmak için gerekli şartlara sahip olan kişilerin rüyaları usulüne uygun bir şekilde yorumlamasıdır. İslam alimleri rüya yorumu konusunu dikkate almışlar ve bu konuda eserler vermişlerdir. İlmi yeterliliğe sahip ilim adamlarının çabalarıyla İslamda rüya yorumu ilmi gelişmiş ve bu konuda sınırların belirlenmesine çalışılmıştır.
Rüya yorumu konusunda önemli olan, dikkat edilmesi gereken iki husus vardır; rüya yorumcusu ve rüyayı gören kişi. Bir rüya tabircisi belli özelliklere sahip olması gereken bir kişidir. Yorumcu rüyalarda görülen şekillerin şahadet alemindeki karşılığının ne olduğunu bilmeli, Kur’anla hadislere ve diğer bilimlere aşina olmalıdır. Zeki ve takva sahibi bir insan olmalı, yapacağı yorumun rüyayı gören kişi üzerindeki muhtemel etkilerinin bilincinde olarak konuşmalıdır. Farklı din, mezhep ve kültürler; örf ve adetlerden yana bilgili olmalı, kendisine anlatılan rüyaları mümkün olduğu kadar hayra yormaya çalışmalıdır. İyi bir rüya yorumcusu rüyada görülen şeyin mahiyetini ve ne zaman görüldüğünü, rüyanın bir mesaj veya uyarıcı niteliği olup olmadığını, rüyasını anlatan kişinin inanç ve zihniyetini, hal ve tavırlarının dürüst mü yoksa sahte mi olduğunu iyi değerlendirebilmelidir. Peygamber rüyaları dışındaki hiçbir rüyanın bağlayıcı olmadığının bilincinde olarak rüya tabiri yapmalı, rüyasını yorumladığı kişiyi yanlışa yönlendirmemelidir.
Rüya sahibinin yorumlatacağı rüyanın sadık rüya (rüya-yı sadıka) özelliğinde olması gerekir. Rüya sahibi iyi hatırlamadığı karmaşık ve belirsiz rüyaları tabir ettirmemeye çalışmalı; kendisini kıskandığını veya iyi niyetli olmadığını düşündüğü insanlara düş yorumu yaptırmamalı, Rüya yorumlama ve rüya tabiri için ehil kişilere ve güvenilir kaynaklara başvurmalıdır.
