Geçtiğimiz on yıl içinde adını en çok duyduğumuz keşif alanlarından biriydi Gaziantep Zeugma. Buradan çıkan mozaikler antik dönemin zengin kültürüne şahit olmak için inanılmaz bir fırsat sunuyor. Gelin birlikte keşfedelim!
Büyük İskender’in dört büyük generalinden biri olan Selevkos Nikator’un bölgeye adını vermiş. Fırat (Euphrates) nehrinin bölge için önemi bu isimle birleşince Zeugma’nın adı Fırat’ın Silifkesi (Selevkos Euphrates) olarak anılmaya başlanmış. Askeri ve ticari olarak önemli bir noktada olduğu için hızla gelişen şehir, M.Ö. 64 senesinde Roma İmparatorluğu’na dahil olunca adı da Zeugma olarak değişmiş. Köprü anlamını taşıyan Zeugma, İpek Yolu güzergahında bulunduğu için hızla kalkınmış. Zeugma’yı bu kadar özel kılan şeyse görsel ve plastik sanatlarla, özellikle de mozaik ve heykelle olan ilişkisi. Anadolu’daki antik uygarlıklar içinde doğu ve batı etkilerini bir arada bulunduran, en eklektik sanat Zeugma sanatı. Helenistik kültürün kucaklayıcı etkisi her eserde hissediliyor.
Türkiye’de gidilmesi gereken müzelerden bir tanesi de Gaziantep’teki Zeugma Müzesi. Turistik Gaziantep gezinizi tamamlamak için hem müzeyi hem antik kenti ziyaret edebilirsiniz. Arkeolojik ve mimari açıdan bakıldığındaysa Zeugma kalıntıları Roma dönemi kamusal hayatını yansıtıyor. Antik kentte bulunan Roma evleri 600-800 metrekarelik alanları kapsayan, avlulu villa şeklinde inşa edilmiş yapılar. Antik kent dönemin insanları ve gündelik yaşayışları hakkında ciddi ipuçları veriyor.
Zeugma Antik Kenti nerede?
Zeugma antik kenti Gaziantep il merkezine 50 km, Nizip ilçesineyse 10 km uzaklıkta yer alıyor. Kentin ayakta kalan kısmı Birecik Barajı kıyısında yer alıyor. Baraj kalıntıların bir kısmını yutsa da kalan bölümler hala görülmeye değer. Bölgeden çıkarılan en önemli tarihi eserler olan mozaiklerin Gaziantep şehir merkezindeki Zeugma Mozaik Müzesi’nde bulunduğunu aklınızda tutun. Doğru bir plan yaptığınız taktirde bu iki merkezi tek bir günde gezmeniz mümkün.
Gaziantep’ten önce İstanbul’daki müzeleri gezmek istiyorsanız işte dilediğiniz zaman gidebileceğiniz İstanbul Müzeleri.
Zeugma antik kentine nasıl gidilir?
Zeugma antik kenti Nizip ilçesine bağlı Belkıs köyünde bulunuyor. Gaziantep’e giderken hava ya da kara yolunu tercih edebilirsiniz. Gaziantep lezzet turizmi için çokça tercih edilen bir şehir, bunun sayesinde yoğun bir uçuş trafiği var. İstediğiniz saate Gaziantep uçak bileti bulmak oldukça kolay. Kente geldikten sonra Zeugma antik kentine ulaşmak için 50 km’lik bir yolu aşmanız gerekiyor. Yapabileceğiniz en mantıklı hamle hemen bir araç kiralamak, zira otobüs ve minibüslerle antik kente ulaşmak çok da kolay değil.
Gaziantep mutfağının nefis yemeklerini tatmadan geri dönmeyin.
Zeugma Tarihi Kalıntıları ve Eserleri
Zeugma Mozaik Müzesi ve antik kent ilk çağın en iyi korunmuş eserlerini barındırıyor. Milattan sonra 3. yüzyılda gerçekleşen Sasani istilasından sonra bölge boşaltıldığı için burada bulunan mozaikler, heykeller ve kalıntılar son derece iyi korunmuş. Eserler Latin, Yunan ve Fars etkilerini bir arada barındırıyor.
Ares (Mars) heykeli
Zeugma şehrinden kalan en önemli heykellerden biri savaş tanrısı Mars’a ait. Roma döneminde yapılmış olan bronz Mars heykeli 150 cm uzunluğunda. 1.800 yıl toprağın altında kalan heykeldeki yanık izlerinin şehrin işgali sırasında çıkan yangınlardan kalma olduğu tahmin ediliyor.
Triton mozaiği
Denizlerin kraliçesi Amphytrite’nin Posseidon’dan olan bebeği bu mozaiğin üzerine işlenmiştir.
Euphrates mozaiği
Mozaik, sekizgen sığ bir havuzun tabanına işlenmiştir.
Mozaik, sekizgen sığ bir havuzun tabanına işlenmiştir. Nehir tanrısı Euphrates bu mozaikte bir divanda yatar pozisyondadır. Dirseğinin altındaki testiden Fırat nehri akar ve yeşillikler fışkırır. Euphrates’in gövdesi çıplaktır ve sol eliyle bir dal tutar. Ayak ucunda da bir ağaç görünür. Efsaneye göre Euphrates’in Aksurtas adında bir oğlu vardır. Oğlu annesinin yanında yatarken Euphrates oğlunu yabancı bir adam zannederek öldürür. Daha sonra bu acıyla yaşayamaz ve kendisini Medos ırmağından atarak ölür. Böylece Medos ırmağının adı da Euphrates (Fırat) adını alır.
Oceanos ve Tethys mozaiği
Bu mozaikte denizlerin tanrıları yer alıyor.
Bu mozaikte denizlerin tanrıları yer alıyor. Mozaiğin en üst bölümünde hippocam bulunuyor. Hippocam, ön tarafı attan, arka tarafı balıktan olan bir yaratık. Mozaikte ayrıca eroslar da resmedilmiş. Dönemin havuz ya da yemek odası zemini olduğu tahmin ediliyor.
Çingene mozaiği
1992 yılında ortaya çıkarılmasından bu yana Zeugma’nın sembolüne dönüşmüş bir mozaik.
1992 yılında ortaya çıkarılmasından bu yana Zeugma’nın sembolüne dönüşmüş bir mozaik. Zeugma denince aklınıza bu mozaik geliyor muhtemelen. İlk çıkarıldığı zaman kimliği hakkında net bir bilgiye ulaşılamadığı için, mozaik üzerindeki kız çingeneye benzetilip çingene mozaiği adı verildi. Resmedilen detaylardan bazıları üzerinden mozaiktekinin yer tanrıçası Gaia olduğunu iddia eden uzmanlar da var.
Dionysos ve Nike mozaiği
Dionysos orijinal Yunan pantheonunda olmayan bir tanrı. Yunanlar bu tanrıyı Anadolu’dan ithal etmişler. Dionysos taşkınlığın, şölenlerin, coşkunun ve şarabın tanrısı. Bu mozaikte onu zafer tanrıçası Nike’nin yönlendirdiği bir arabanın içinde görüyoruz.
Dionysos’un düğünü mozaiği
Dionysos ve Ariadne’nin düğününü anlatan ve on figürden oluşan bir mozaiktir. Sol başta Menad’ı görürüz. Evlilikten dolayı mutsuz olan eski sevgilidir.
Akhilleus mozaiği
Yunan kültürünün en büyük eseri sayılan Troya destanından bir sahne resmediliyor bu mozaikte.
Yunan kültürünün en büyük eseri sayılan Troya destanından bir sahne resmediliyor bu mozaikte. Yaklaşmakta olan savaştan Akhilleus’u korumak isteyen annesi onu Kral Lykomedes’in sarayına yolluyor. Akhillesus burada kadın kılığında saklanmaya başlar. Ancak destandan bildiğimiz üzere Odysseus onu kandırarak savaşa sürükler. Mozaik Akhilleus’un kimliğinin Oddysseus tarafından ortaya çıkarılışını anlatıyor.
Venüs’ün doğuşu mozaiği
Afrodit ya da Roma mitolojisindeki adıyla Venüs ile özdeşleşen aşk tanrıçası.
Afrodit ya da Roma mitolojisindeki adıyla Venüs ile özdeşleşen aşk tanrıçası. Doğuşu konusunda iki farklı hikaye var. İlk hikayede Zeus’la Dione’nin kızı sayılırken ikinci hikayeye göre Uranüs’ün kızı olarak da bilinir. Devletin kurucusu Romulus’un Venüs’ün soyundan geldiğine inanıldığı için Roma’nın koruyucu tanrıçası olarak kabul edilir. Mozaik Venüs’ün doğuşunu resmediyor.
Dedalus mozaiği
Bir villanın yemek salonuna ait olan taban mozaiğinde ünlü mitolojik karakter Dedalus yer alıyor. Hikayeye göre hem mimar hem de heykeltıraş olan Dedalus, Atina’daki atölyesinde yeğeni Talos ile çalışmaktadır. Talos bir gün ölü bir balığın dişinden esinlenerek testereyi icat eder. Dedalus bu durumu kıskanır ve onu Akrapol’den aşağı atarak öldürür. Mahkeme de Dedalus’u sürgüne mahkum eder. Bu yüzden mozaikte Dedalus’un elinde testere görürüz.
Galateia mozaiği
Zeugma’nın en önemli mozaikleri arasında yer alan bu eserde resmedilen Galateia’nın birden fazla efsanesi var. Galateia, Eurytios’ın kızıdır ve Girit doğumludur. Yoksul ama iyi aileden gelen Lampros ile evlidir. Galateia’nın hamile olduğunu öğrenen eşi, ondan sadece erkek çocuğu istediğini söyler. Doğan çocuk kız olursa Galateia’nın çocuğu terk etmek zorunda olduğunu belirtir. Fakat Galateia bir kız çocuğu doğurur ve doğurduktan sonra terk etmeye gönlü razı olmaz. Kahinlerin de tavsiyesi ile çocuğa erkek kıyafetleri giydirmeye başlar. Adını da Leukippos koyar. Eşinden bunu saklar fakat Leukippos büyüdükçe güzelleşir ve bu yalanı saklamak her gün daha zor hale gelir. Galateia bu durumun korkusuyla Leto’nun tapınağına gidip kızının cinsiyetini değiştirmesini ister. Leto da Galateia’nın yalvarmalarına dayanamayıp kızın cinsiyetini değiştirir.
Silenos mozaiği
Silenos, yassı burunlu, kalın dudaklı ve boğa bakışlı çirkin biridir. Büyük karnıyla eşek üstünde sarhoş bir şekilde tasvir edilir.
Ziyaret Saatleri ve Girişler
Gaziantep Mozaik Müzesini Nisan-Ekim aylarında 08.00-18.30 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz. Kasım Mart arası kış dönemindeyse müze biraz daha erken kapanıyor. Müzenin çalışma saatleri 09.00-17.00. Müzeye giriş ücreti 15 TL. Müze kartınız varsa bu ücreti ödemenize gerek yok. Müzekart hakkında daha fazla bilgi için tıklayın. Zeugma’nın hakkını gerçekten vermek için yavaş yavaş tarih ve mitoloji okumaları yapmaya başlayın isterseniz. Çünkü Zeugma düşündüğünüzden çok daha büyük bir hazine barındırıyor.
Gaziantep Gezilecek Yerler Listesi
Gaziantep Gezilecek Yerler Listesi
Türkiye'nin en etkileyici antik kentleri
Türkiye'nin en etkileyici antik kentleri
Türkiye'deki Müzeler
Türkiye'deki Müzeler
Büyük İskender’in dört büyük generalinden biri olan Selevkos Nikator’un bölgeye adını vermiş. Fırat (Euphrates) nehrinin bölge için önemi bu isimle birleşince Zeugma’nın adı Fırat’ın Silifkesi (Selevkos Euphrates) olarak anılmaya başlanmış. Askeri ve ticari olarak önemli bir noktada olduğu için hızla gelişen şehir, M.Ö. 64 senesinde Roma İmparatorluğu’na dahil olunca adı da Zeugma olarak değişmiş. Köprü anlamını taşıyan Zeugma, İpek Yolu güzergahında bulunduğu için hızla kalkınmış. Zeugma’yı bu kadar özel kılan şeyse görsel ve plastik sanatlarla, özellikle de mozaik ve heykelle olan ilişkisi. Anadolu’daki antik uygarlıklar içinde doğu ve batı etkilerini bir arada bulunduran, en eklektik sanat Zeugma sanatı. Helenistik kültürün kucaklayıcı etkisi her eserde hissediliyor.
Türkiye’de gidilmesi gereken müzelerden bir tanesi de Gaziantep’teki Zeugma Müzesi. Turistik Gaziantep gezinizi tamamlamak için hem müzeyi hem antik kenti ziyaret edebilirsiniz. Arkeolojik ve mimari açıdan bakıldığındaysa Zeugma kalıntıları Roma dönemi kamusal hayatını yansıtıyor. Antik kentte bulunan Roma evleri 600-800 metrekarelik alanları kapsayan, avlulu villa şeklinde inşa edilmiş yapılar. Antik kent dönemin insanları ve gündelik yaşayışları hakkında ciddi ipuçları veriyor.
Zeugma Antik Kenti nerede?
Zeugma antik kenti Gaziantep il merkezine 50 km, Nizip ilçesineyse 10 km uzaklıkta yer alıyor. Kentin ayakta kalan kısmı Birecik Barajı kıyısında yer alıyor. Baraj kalıntıların bir kısmını yutsa da kalan bölümler hala görülmeye değer. Bölgeden çıkarılan en önemli tarihi eserler olan mozaiklerin Gaziantep şehir merkezindeki Zeugma Mozaik Müzesi’nde bulunduğunu aklınızda tutun. Doğru bir plan yaptığınız taktirde bu iki merkezi tek bir günde gezmeniz mümkün.
Gaziantep’ten önce İstanbul’daki müzeleri gezmek istiyorsanız işte dilediğiniz zaman gidebileceğiniz İstanbul Müzeleri.
Zeugma antik kentine nasıl gidilir?
Zeugma antik kenti Nizip ilçesine bağlı Belkıs köyünde bulunuyor. Gaziantep’e giderken hava ya da kara yolunu tercih edebilirsiniz. Gaziantep lezzet turizmi için çokça tercih edilen bir şehir, bunun sayesinde yoğun bir uçuş trafiği var. İstediğiniz saate Gaziantep uçak bileti bulmak oldukça kolay. Kente geldikten sonra Zeugma antik kentine ulaşmak için 50 km’lik bir yolu aşmanız gerekiyor. Yapabileceğiniz en mantıklı hamle hemen bir araç kiralamak, zira otobüs ve minibüslerle antik kente ulaşmak çok da kolay değil.
Gaziantep mutfağının nefis yemeklerini tatmadan geri dönmeyin.
Zeugma Tarihi Kalıntıları ve Eserleri
Zeugma Mozaik Müzesi ve antik kent ilk çağın en iyi korunmuş eserlerini barındırıyor. Milattan sonra 3. yüzyılda gerçekleşen Sasani istilasından sonra bölge boşaltıldığı için burada bulunan mozaikler, heykeller ve kalıntılar son derece iyi korunmuş. Eserler Latin, Yunan ve Fars etkilerini bir arada barındırıyor.
Ares (Mars) heykeli
Zeugma şehrinden kalan en önemli heykellerden biri savaş tanrısı Mars’a ait. Roma döneminde yapılmış olan bronz Mars heykeli 150 cm uzunluğunda. 1.800 yıl toprağın altında kalan heykeldeki yanık izlerinin şehrin işgali sırasında çıkan yangınlardan kalma olduğu tahmin ediliyor.
Triton mozaiği
Denizlerin kraliçesi Amphytrite’nin Posseidon’dan olan bebeği bu mozaiğin üzerine işlenmiştir.
Euphrates mozaiği
Mozaik, sekizgen sığ bir havuzun tabanına işlenmiştir.
Mozaik, sekizgen sığ bir havuzun tabanına işlenmiştir. Nehir tanrısı Euphrates bu mozaikte bir divanda yatar pozisyondadır. Dirseğinin altındaki testiden Fırat nehri akar ve yeşillikler fışkırır. Euphrates’in gövdesi çıplaktır ve sol eliyle bir dal tutar. Ayak ucunda da bir ağaç görünür. Efsaneye göre Euphrates’in Aksurtas adında bir oğlu vardır. Oğlu annesinin yanında yatarken Euphrates oğlunu yabancı bir adam zannederek öldürür. Daha sonra bu acıyla yaşayamaz ve kendisini Medos ırmağından atarak ölür. Böylece Medos ırmağının adı da Euphrates (Fırat) adını alır.
Oceanos ve Tethys mozaiği
Bu mozaikte denizlerin tanrıları yer alıyor.
Bu mozaikte denizlerin tanrıları yer alıyor. Mozaiğin en üst bölümünde hippocam bulunuyor. Hippocam, ön tarafı attan, arka tarafı balıktan olan bir yaratık. Mozaikte ayrıca eroslar da resmedilmiş. Dönemin havuz ya da yemek odası zemini olduğu tahmin ediliyor.
Çingene mozaiği
1992 yılında ortaya çıkarılmasından bu yana Zeugma’nın sembolüne dönüşmüş bir mozaik.
1992 yılında ortaya çıkarılmasından bu yana Zeugma’nın sembolüne dönüşmüş bir mozaik. Zeugma denince aklınıza bu mozaik geliyor muhtemelen. İlk çıkarıldığı zaman kimliği hakkında net bir bilgiye ulaşılamadığı için, mozaik üzerindeki kız çingeneye benzetilip çingene mozaiği adı verildi. Resmedilen detaylardan bazıları üzerinden mozaiktekinin yer tanrıçası Gaia olduğunu iddia eden uzmanlar da var.
Dionysos ve Nike mozaiği
Dionysos orijinal Yunan pantheonunda olmayan bir tanrı. Yunanlar bu tanrıyı Anadolu’dan ithal etmişler. Dionysos taşkınlığın, şölenlerin, coşkunun ve şarabın tanrısı. Bu mozaikte onu zafer tanrıçası Nike’nin yönlendirdiği bir arabanın içinde görüyoruz.
Dionysos’un düğünü mozaiği
Dionysos ve Ariadne’nin düğününü anlatan ve on figürden oluşan bir mozaiktir. Sol başta Menad’ı görürüz. Evlilikten dolayı mutsuz olan eski sevgilidir.
Akhilleus mozaiği
Yunan kültürünün en büyük eseri sayılan Troya destanından bir sahne resmediliyor bu mozaikte.
Yunan kültürünün en büyük eseri sayılan Troya destanından bir sahne resmediliyor bu mozaikte. Yaklaşmakta olan savaştan Akhilleus’u korumak isteyen annesi onu Kral Lykomedes’in sarayına yolluyor. Akhillesus burada kadın kılığında saklanmaya başlar. Ancak destandan bildiğimiz üzere Odysseus onu kandırarak savaşa sürükler. Mozaik Akhilleus’un kimliğinin Oddysseus tarafından ortaya çıkarılışını anlatıyor.
Venüs’ün doğuşu mozaiği
Afrodit ya da Roma mitolojisindeki adıyla Venüs ile özdeşleşen aşk tanrıçası.
Afrodit ya da Roma mitolojisindeki adıyla Venüs ile özdeşleşen aşk tanrıçası. Doğuşu konusunda iki farklı hikaye var. İlk hikayede Zeus’la Dione’nin kızı sayılırken ikinci hikayeye göre Uranüs’ün kızı olarak da bilinir. Devletin kurucusu Romulus’un Venüs’ün soyundan geldiğine inanıldığı için Roma’nın koruyucu tanrıçası olarak kabul edilir. Mozaik Venüs’ün doğuşunu resmediyor.
Dedalus mozaiği
Bir villanın yemek salonuna ait olan taban mozaiğinde ünlü mitolojik karakter Dedalus yer alıyor. Hikayeye göre hem mimar hem de heykeltıraş olan Dedalus, Atina’daki atölyesinde yeğeni Talos ile çalışmaktadır. Talos bir gün ölü bir balığın dişinden esinlenerek testereyi icat eder. Dedalus bu durumu kıskanır ve onu Akrapol’den aşağı atarak öldürür. Mahkeme de Dedalus’u sürgüne mahkum eder. Bu yüzden mozaikte Dedalus’un elinde testere görürüz.
Galateia mozaiği
Zeugma’nın en önemli mozaikleri arasında yer alan bu eserde resmedilen Galateia’nın birden fazla efsanesi var. Galateia, Eurytios’ın kızıdır ve Girit doğumludur. Yoksul ama iyi aileden gelen Lampros ile evlidir. Galateia’nın hamile olduğunu öğrenen eşi, ondan sadece erkek çocuğu istediğini söyler. Doğan çocuk kız olursa Galateia’nın çocuğu terk etmek zorunda olduğunu belirtir. Fakat Galateia bir kız çocuğu doğurur ve doğurduktan sonra terk etmeye gönlü razı olmaz. Kahinlerin de tavsiyesi ile çocuğa erkek kıyafetleri giydirmeye başlar. Adını da Leukippos koyar. Eşinden bunu saklar fakat Leukippos büyüdükçe güzelleşir ve bu yalanı saklamak her gün daha zor hale gelir. Galateia bu durumun korkusuyla Leto’nun tapınağına gidip kızının cinsiyetini değiştirmesini ister. Leto da Galateia’nın yalvarmalarına dayanamayıp kızın cinsiyetini değiştirir.
Silenos mozaiği
Silenos, yassı burunlu, kalın dudaklı ve boğa bakışlı çirkin biridir. Büyük karnıyla eşek üstünde sarhoş bir şekilde tasvir edilir.
Ziyaret Saatleri ve Girişler
Gaziantep Mozaik Müzesini Nisan-Ekim aylarında 08.00-18.30 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz. Kasım Mart arası kış dönemindeyse müze biraz daha erken kapanıyor. Müzenin çalışma saatleri 09.00-17.00. Müzeye giriş ücreti 15 TL. Müze kartınız varsa bu ücreti ödemenize gerek yok. Müzekart hakkında daha fazla bilgi için tıklayın. Zeugma’nın hakkını gerçekten vermek için yavaş yavaş tarih ve mitoloji okumaları yapmaya başlayın isterseniz. Çünkü Zeugma düşündüğünüzden çok daha büyük bir hazine barındırıyor.
Gaziantep Gezilecek Yerler Listesi
Gaziantep Gezilecek Yerler Listesi
Türkiye'nin en etkileyici antik kentleri
Türkiye'nin en etkileyici antik kentleri
Türkiye'deki Müzeler
Türkiye'deki Müzeler